GÜNEŞ LEKESİ NEDİR? NEDENLERİ VE TEDAVİ YÖNTEMLERİ

Güneş lekesi, adından da anlaşılabileceği üzere, ciltte güneş sebebiyle ortaya çıkan lekelerdir. Farklı sebeplerle, farklı şekillerde ortaya çıkabilmesi muhtemeldir. Güneşten gelen zararlı ışınlar sonucunda cildin bazı bölgelerinde renk koyulaşması ya da açılması meydana gelir. Bu durum, ilgili bölgelerde ton farklılığını ortaya çıkarır ve söz konusu fark bir çeşit leke gibi görünür.

Hemen her cilt tipinde görülse de koyu tenlilerde görülme oranı daha fazladır. Özellikle yaz aylarında daha ciddi bir problem olarak ortaya çıkar. Bunun sebebi, yaz aylarında giyilen kıyafetlerden dolayı, vücudun daha geniş bir bölümünün açık olmasıdır. Güneş lekelerinin en çok görüldüğü bölgeler arasında ise el, kol, omuz, boyun, çene, yanak ve alın bulunur. Bu bölgeler güneşe doğrudan maruz kaldığı için lekelenme ihtimali de daha yüksektir.

Güneş lekesinin başlıca oluşma nedeni, güneşten yayılan ve UV (ultraviyole) ya da mor otesi şeklinde adlandırılan zararlı ışınlardır. Bu zarar verici ışınlar ciltle temas ettiğinde, cilde rengini veren melonasitlerde artış meydana gelir. Melonasitlerin artışı ise cilt rengini koyulaştıran bir durumdur. Aynı durum bronzlaşma sürecinde de yaşanır fakat bronzlaşma, cildin kendi kendini koruması ile ilgilidir. Koruma yeterli olmadığında güneş cilde zarar verir ve leke oluşur.

Lekelerin oluşmasında rol oynayan en büyük etkenlerden biri de genetik yapıdır. Genetik yapısından dolayı cildi daha hassas olan kişilerde daha fazla güneş lekesi görülme ihtimali vardır. Bununla birlikte hormon seviyelerindeki değişiklikler de lekelerin oluşum sürecine etki eder. Ayrıca birtakım ilaçlar ve yanlış uygulanan cilt bakım ürünleri de cildin savunma mekanizmasını zayıflattığı için leke oluşumunu tetikler.

Güneş lekeleri, çoğu zaman gözle görülebilir hâldedir. Fakat leke gibi görünen bazı deformasyonların geçici olabilmesi de muhtemeldir. Ciltteki bu deformasyonların güneş lekesi olup olmadığını anlayabilmek için belirli bir bilgi birikimi gereklidir. Zararlı boyutlara ulaşmış leke şüphelerinde doktora başvurmak en doğru yöntem olabilir.

Güneşin etkisi ile ortaya çıkan lekelerin çok sayıda farklı türü vardır. Her birinin oluşum süreci değişiklik gösterdiği için tedavi sürecinde kullanılacak bakım ürünlerini seçerken bu detaylara dikkat edilmelidir. Başlıca leke varyantları lentigo, hipomelanoz, melazma ve çil şeklinde sıralanabilir.

Bu lekelerden çil ve lentigo zaman zaman birbirine karıştırılabilir. Çiller, genetiğe dayalı leke türleri arasındadır. Yüz bölgesine minik noktalar şeklinde görülür ve güneşin etkisiyle belirginliği artar. Bu nedenle yaz aylarında daha fazla görülürken kış aylarında belirginliği kaybolur. Çoğunlukla açık tenli kişilerde görülür.

Lentigo ise daha çok yaşa bağlı bir leke türüdür. Yaşlanma sürecinde güneşten etkilenen ciltlerde görülür. Bu nedenle bir diğer adı yaşlılık lekesidir ve çile göre daha büyüktür. Çilde olduğu gibi mevsime bağlı azalma lentigo türünde görülmemektedir.

Lekeler çoğunlukla koyulaşma şeklinde ortaya çıksa da hipomelanoz gibi türler, beyaza yakın tonlarda görülür. Çoğunlukla bacakların ve kolların alt kısımlarında görülen bu tür, beyaz güneş lekesi olarak da adlandırılır.

En çok bilinen ve karşılaşılan leke türü ise melazmadır. Melazma, doğrudan melonasitlere bağlı olarak ortaya çıkan bir leke türüdür. UV ışınlarının etkisiyle oranı artan melonasitler doğrultusunda ciltte koyu lekeler meydana gelir. Bu nedenle melazma, kahverengi güneş lekesi olarak da bilinir.

Güneş lekelerinin tedavisi elbette vardır fakat işin tedaviye kadar gitmemesi için uygulanabilecek bazı korunma yöntemleri de mevcuttur. Cildi doğru bir şekilde koruyarak güneş lekelerinin oluşmasına karşı savaşmak ve koruma sağlamak mümkün olabilir.

Güneşten korunma, güneş kaynaklı cilt lekelerinin oluşmasına karşı savaşmanın ilk kuralıdır. Bunun yanında güneş lekesi kremleri arasından koruyuculuğu yüksek olan birini seçip kullanmak da faydalı olabilir. Bu süreçte sadece hassas ciltleri değil, her türden cildi korumak önemlidir. Ayrıca güneş lekelerinin sadece kadınlarda ortaya çıkması ile ilgili yanlış kanıyı dikkate almayıp erkeklerin de ciltlerini güneşe karşı korumaları gerekir.

Cildin güneşe karşı olan direncini artırmak da etkili bir yöntemdir. Güneşin zararlı etkilerine karşı cilt, bazı antioksidanlar üretir. Bunun yanında cilde haricen alınacak olan çinko, selenyum, C vitamini ve E vitamini gibi antioksidanlar, cildin güneşe karşı olan direncini artırmaya yardımcı olur. Bu bileşenleri içeren yiyecek ve içecekleri tüketmek ideal bir tercih olabilir. Güneş kremi olarak NIVEA Sun UV yaşlanma ve leke karşıtı güneş kremi 50+ tercih edilebilinir. UVA & UVB kaynaklı cilt hasarına ve Görünür Yüksek Enerji kaynaklı erken cilt yaşlanmasına karşı korunmaya destek olur. Kırışıklıklarla ve lekelerle mücadele edilmesine yardımcı olur.

Güneşten korunmanın ve lekelerin oluşumuna karşı savaşmanın krem kullanımı dışında da çok sayıda yöntemi vardır. Aslında çok basit birkaç eylem, lekelerin oluşumuna karşı savaşmak için son derece etkili olabilir. Bu korunma yöntemlerinden bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Başta öğle saatleri olmak üzere güneşin yoğun olduğu saatlerde dışarıya çıkmamak
• Şapka ve güneş gözlüğü kullanmak
• Açık renkli kıyafetler tercih etmek
• Makyaj cildin savunmasını zayıflattığı için makyajlı bir şekilde güneşe çıkmamak
• Güneşten koruyan ürünleri doğru bir şekilde kullanmak
• Denize ya da havuza girdikten sonra koruyucu kremi yenilemek
• Cildin nem dengesine dikkat etmek

Cildin sahip olduğu savunma mekanizması, bebeklik döneminde henüz yeterli seviyede değildir. Bu nedenle bebeklerin cildi, kendi kendini koruma konusunda çoğu zaman yetersizdir. Dolayısıyla bebeklerin cilt bakımına ve koruma sürecinde ekstra özen göstermek gerekir.

Bebeklerde güneş lekesi oluşumuna karşı savaşmanın en etkili yöntemi, mümkün olduğunca güneşe maruz bırakmamaktır. Özellikle 3 aydan önce bir bebeğin güneşe çıkarılması son derece riskli ve tehlikelidir. Sonraki süreçte ise koruyucu faktörler olmadan çıkarılmamalıdır. Örneğin serin tutan giysiler, şapkalar ve güneş kremleri, bu noktada etkilidir.

Bebekler için güneş kremi edinmek ve doğru bir şekilde uygulamak, bebeğin cildinde güneş kaynaklı lekelerin oluşmasına karşı savaşmak için en etkili yöntemlerdendir. Kullanılan kremin bebeklere özel olarak geliştirilmiş olması da bu noktada önemlidir. Yetişkinler için kullanılan bir krem, korumaktan ziyade riski artırabilir. Bu nedenle kullanılacak krem doğru seçilmelidir.

Bebekler cildi sadece doğrudan güneş ışığına maruz kaldığında değil, dolaylı bir şekilde de zarar görebilir. Bebeklerin hassas cildi, dolaylı ışınların yansıması sonucunda da tahrip olabilir ve lekeler ortaya çıkabilir. Bu nedenle gölgedeyken bile yansıyan ışıklara dikkat edilmeli, gerekli durumlarda yine güneş kremlerinden yararlanılmalıdır.

Doğru güneş kremi seçmek ve seçilen bu güneş kremini doğru bir şekilde kullanmak, güneş lekelerini engellemek için izlenmesi gereken bir süreçtir. Lekelerin oluşumuna karşı koruma sağlamanın pek çok farklı yöntemi olsa da güneş kremi kullanmak basit ve en etkili yöntemlerdendir. Bu nedenle doğru bir ürün için gerekli araştırmaları yapmak ve özellikle kullanıcı deneyimlerini incelemek, daha etkili sonuçlar alabilmek adına faydalıdır.

Güneş lekesi için güneş kremi seçerken, kremin koruyucu özelliğine dikkat etmek gerekir. Kremlerin koruyuculuk düzeyi, “SPF” ibaresi ile belirtilir. Dolayısıyla ürünlerin ambalajlarında yer alan SPF ibaresinin yanında hangi rakamın yazdığı önemlidir. SPF düzeyleri genellikle 4, 8, 12, 15, 25, 30, 50 şeklindedir.

Güneş kreminin koruyucu özelliği ne kadar fazlaysa SPF düzeyini belirten sayı da o kadar yüksek olur. SPF 4 ile 12 arası düşük, 12 ile 30 arası orta, 30 ve üzeri ise yüksek koruma sağlar. Cilt tipine uygunluğuna da dikkat edilerek mümkün olan en yüksek koruma düzeyine sahip krem tercih edilmelidir. SPF 30 ve üzerindeki kremlerin yaklaşık olarak %97 seviyelerinde koruma sağladığı bilinir. Yaygın olarak ise SPF 50 faktörlü kremler tercih edilir.

Güneş kremi seçiminde cilt tipi de belirleyici bir unsurdur. Her kremin içeriği ve formülü, cilt tipleri dikkate alınarak farklı bir şekilde hazırlanır. Dolayısıyla önce cilt tipinin ne olduğunu bilmek, ardından da bu cilt tipine özel olarak üretilmiş olan bir güneş kremi edinmek gerekir.

Daha önce güneş lekesi sorunu yaşayanların ise lekenin meydana geldiği bölgelere özel bir krem kullanması daha etkili olabilir. Yüzde güneş lekesi problemi ile karşılaşmış olanların, yüz bölgesine özel olarak geliştirilmiş bir krem seçmesi daha doğru olur.

Güneş lekelerini önlerken aynı zamanda cilt bakımına da devam etmek isteyenler için üretilmiş olan çok yönlü güneş kremleri her zaman daha kullanışlıdır. Bu kremlerin ciltteki nemi dengeleme ve yaşlanma karşıtı gibi çeşitli etkileri de vardır. Cildi korumakla birlikte farklı ihtiyaçları karşılaması da önemli bir avantajdır.

Bebekler ya da çocuklar için güneş kremi kullanılacaksa, bu süreçte de farklı bir tercih yapılmalıdır. Yetişkinler tarafından kullanılabilen kremleri çocuklara uygulamak her zaman doğru değildir. Bu nedenle farklı formülasyona sahip çocuk kremleri tercih edilmelidir.